Dierenorganisaties slaan alarm om ‘nepreddingen’ van dieren op sociale media
In totaal 28 organisaties die zijn verenigd in de Sociale Media Animal Cruelty Coalition (SMAC) slaan alarm naar aanleiding van eigen onderzoek, waarin veel van dit soort filmpjes werden ontdekt. Op Facebook, Instagram, TikTok en YouTube vonden de onderzoekers in zes weken tijd maar liefst 1.022 video’s waarin dieren in gevaar werden gebracht om vervolgens ‘gered’ te worden.
Niet alleen zijn het een heleboel filmpjes, ze zijn ook nog eens enorm populair. De filmpjes uit het onderzoek werden bij elkaar meer dan een half miljard keer bekeken en veelvuldig gedeeld. Sommige video’s hadden de optie om te doneren, zogenaamd om meer dieren te kunnen redden.
De inhoud van deze filmpjes is vaak schokkend. De onderzoekers kwamen filmpjes tegen van katten die levend werden begraven, en apen die tegenover een agressieve slang werden gezet. Vooral katten, honden en aapjes werden voor de nepreddingsvideo’s gebruikt. Volgens dierenartsen werden sommige dieren zelfs opzettelijk gedrogeerd voor een dramatisch effect. De dierenbeschermingsorganisaties maken zich ernstige zorgen om het welzijn van de dieren.
‘Compassie van mensen wordt geëxploiteerd’
“Het pijnlijke is dat wij er niet eens zo door waren verrast”, zegt Dirk-Jan Verdonk tegen NU.nl. Hij is directeur van World Animal Protection Nederland, dat ook deelneemt aan SMAC. “Eerder onderzoek dat wij gedaan hebben wees deze kant al op. Niettemin hebben we het gevoel dat dit een stijgende trend is. Dat is natuurlijk erg zorgwekkend.”
Het aantal reddingsvideo’s is vooral vermeerderd door de toegenomen populariteit van sociale media. De afgelopen drie tot vier jaar zien dierenbeschermingsorganisaties de nepreddingen steeds vaker op socialemediaplatforms voorbijkomen, zegt Verdonk. “We krijgen het idee dat mensen de video’s van elkaar kopiëren en dat het dus een businessmodel is geworden.”
Verdonk vindt het extra pijnlijk dat de zogenoemde fake rescues zo populair zijn. “Ze hebben succes omdat mensen om dieren geven”, zegt hij. “Omdat mensen blij zijn dat dieren gered worden, geven ze vaak een like of soms zelfs een donatie. Dat is het zieke van de makers van dit soort video’s, dat ze de compassie van mensen exploiteren.”
Drie manieren om te zien of een video echt of nep is
Daarbij komt nog eens dat er ook genoeg video’s zijn van dieren die wél echt gered worden. Verdonk: “Die zijn hartverwarmend en verdienen alle steun. Maar door de nepvideo’s wordt het redden van dieren iets waarbij je moet opletten.”
Er zijn volgens Verdonk drie manieren waardoor gebruikers kunnen zien of een redding echt of nep is. Allereerst kun je kijken wie het filmpje maakt. Bij een dierenbeschermingsorganisatie kun je er bijvoorbeeld van uitgaan dat de redding echt is.
“Als dat niet zo is, moet er een alarmbelletje afgaan”, zegt hij. “Het wil niet zeggen dát het nep is, maar die kans bestaat wel.” Helemaal wanneer er op een account meerdere vergelijkbare reddingen te zien zijn, voegt Verdonk eraan toe.
Omdat mensen blij zijn dat dieren gered worden, geven ze vaak een like of soms zelfs een donatie. Dat is het zieke van de makers van dit soort video’s, dat ze de compassie van mensen exploiteren
Ten tweede is het goed om kritisch naar de inhoud van filmpjes te kijken. “Je ziet soms hele rare combinaties, dat je denkt: dit is té toevallig.” Verdonk noemt als voorbeeld een dier dat vastgebonden zit aan treinrails. “Het is heel onwaarschijnlijk dat dat gebeurt – gelukkig – en nog onwaarschijnlijker dat iemand met een camera dat ontdekt.”
Tot slot is het zinvol om te kijken naar hoe het filmpje is gemaakt. “Wanneer een camera heel lang stil blijft staan bij het leed van een dier, is dat een rode vlag. Op het moment dat je een dier in nood treft, ga je niet minutenlang staan filmen maar zorg je dat het dier wordt bevrijd”, zegt Verdonk. “Voor makers van nepfilmpjes is dit wel gebruikelijk om kijkers langer te laten kijken.” Wanneer er meerdere camerastandpunten zijn of een filmpje heel erg geëdit is, wijst dit vaak ook op een nepredding.
‘Sociale media werken verspreiding van nepreddingen in de hand’
“Helaas is er nooit één signaal dat altijd wijst op een fake rescue“, zegt Verdonk. “Maar de kracht en combinatie van die signalen geven je eigenlijk in alle gevallen een beeld of iets echt of nep is.”
Verdonk vindt daarnaast dat socialemediabedrijven te weinig actie ondernemen om dierenleed van hun platforms te verwijderen. “De meeste bedrijven hebben inmiddels wel beleid op het vlak van dieren, maar de handhaving is vaak traag en weinig proactief”, zegt Verdonk.
“Sociale media werken de verspreiding van dit soort nepreddingen in de hand. Mensen die ernstig dierenleed toebrengen, doen het voorkomen alsof die dieren gered worden, maar doen dat alleen maar voor de clicks en donaties.”
Verdonk vindt een hardere aanpak van dierenleed op sociale media nodig, maar waarschuwt ook voor te rigoreuze handhaving. “Want er zijn dus ook veel echte reddingen en die verdienen alle steun, en moeten zéker ook op sociale media te zien blijven.”
Bron: Nu.nl
Beeld: Reuters/World Animal Protection